
Choć tworzywa sztuczne odgrywają ważną rolę w poprawie jakości życia, między innymi dzięki produkcji jednorazowego sprzętu medycznego, zabezpieczaniu żywności czy produkcji tkanin oraz różnego rodzaju części maszyn. Jednak niewłaściwe zarządzanie plastikowymi odpadami sprawia, że zamiast pomagać, mogą szkodzić środowisku i zdrowiu człowieka.
Obecnie w oceanach unosi się ponad 250 000 ton plastikowych fragmentów, które z czasem ulegają rozkładowi na coraz mniejsze cząsteczki tworząc mikro i nanoplastik.
Mikroplastik to fragmenty tworzyw sztucznych o rozmiarach mniejszych niż 5 milimetrów. Powstaje głównie w wyniku rozpadu większych plastikowych odpadów, takich jak opony, tkaniny syntetyczne, opakowania plastikowe czy farby. Źródłem mikroplastiku są także niewielkie cząstki pochodzące z produkcji przemysłowej, a także z kosmetyków – peelingów, kremów przeciwsłonecznych, past do zębów czy mydeł. W wodach, zwłaszcza w pobliżu obszarów zamieszkałych, mikroplastik często występuje w postaci mikrowłókien pochodzących z ubrań, lin i sieci rybackich.
Kontakt z mikroplastikiem następuje przede wszystkim poprzez spożywanie wody i jedzenia przechowywanego lub podgrzewanego w plastikowych opakowaniach. Podgrzewanie posiłków w kuchenkach mikrofalowych, zwłaszcza w plastikowych pojemnikach powoduje uwalnianie mikroplastiku do jedzenia. Na ten proces wpływają temperatura, promieniowanie UV oraz mechaniczne tarcie, np. jedzenie bezpośrednio z pojemnika lub częste otwieranie plastikowych butelek. Mikroplastik może również przenikać przez skórę podczas używania kosmetyków, choć jego źródłem bywają również opakowania i linie produkcyjne.
Największe stężenia mikroplastiku odnotowuje się w owocach morza, zwłaszcza małżach, które filtrują wodę morską. Poza tym zanieczyszczana mikroplastikiem jest też gleba z powodu stosowania folii rolniczych i nawozów. Cząsteczki plastiku są wchłaniane przez rośliny, trafiając ostatecznie do naszego pożywienia.
- Wybieraj produkty w opakowaniach szklanych, kartonowych lub luzem.
- Wspieraj marki, które oferują opakowania biodegradowalne lub nadające się do recyklingu.
- Unikaj kosmetyków zawierających mikroplastiki (np. „polyethylene”, „polypropylene” w składzie).
Odpowiednio segreguj odpady
- Recykling to klucz. Upewnij się, że odpady plastikowe trafiają do odpowiednich pojemników.
- Oczyszczaj opakowania przed wyrzuceniem – zabrudzony plastik nie nadaje się do recyklingu.
Preferuj odzież z materiałów naturalnych
- Syntetyczne ubrania (np. z poliestru) podczas prania, prasowania uwalniają mikroplastik.
Edukuj innych i wspieraj zmiany systemowe
- Rozmawiaj z bliskimi o szkodliwości plastiku.
- Popieraj inicjatywy ekologiczne,
- Wspieraj lokalne firmy oferujące produkty zero waste („zero odpadów”, „zero marnowania”)
Zbieraj śmieci – nawet cudze
- Jeśli widzisz plastik w lesie, parku czy na plaży – zbierz go i wyrzuć odpowiedniego pojemnika.
- Dołącz do lokalnych akcji sprzątania.
Źródło: https://www.focus.pl/artykul/who-mikroplastik-w-wodzie-nie-zagraza-zdrowiu; https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0048969719344468
Opr. Renata Bech
Fot. AL