Prehabilitacja to innowacyjna koncepcja, która zyskuje coraz większe uznanie w Polsce i na świecie. Oznacza kompleksowe przygotowanie pacjenta do zabiegu operacyjnego lub długotrwałego leczenia, na przykład onkologicznego. Jest to kluczowy element medycyny okołooperacyjnej, mający na celu poprawę stanu zdrowia pacjenta przed rozpoczęciem terapii, co przekłada się na lepsze wyniki leczenia i szybszy powrót do zdrowia.
Podstawowym celem prehabilitacji jest optymalizacja stanu zdrowia pacjenta, aby: zwiększyć tolerancję organizmu na zabieg chirurgiczny, zmniejszyć ryzyko powikłań pooperacyjnych, skrócić czas rekonwalescencji,
poprawić jakość życia pacjenta w trakcie i po zakończeniu leczenia. Prehabilitacja obejmuje zarówno aspekty fizyczne, jak i psychologiczne, uwzględniając indywidualne potrzeby pacjenta.
Cztery filary prehabilitacji:
Rezygnacja z nałogów i używek
Nawyki takie jak palenie tytoniu i spożywanie alkoholu zwiększają ryzyko powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zakażenia ran pooperacyjnych. Wyeliminowanie tych czynników przed operacją znacząco poprawia rokowania i zmniejsza ryzyko komplikacji.
Przygotowanie żywieniowe
Odpowiednia dieta odgrywa kluczową rolę, szczególnie u pacjentów wyniszczonych, niedożywionych lub z nadwagą. Choroba, zwłaszcza nowotworowa, często zwiększa zapotrzebowanie organizmu na energię i składniki odżywcze. Odpowiednie wsparcie żywieniowe pomaga zminimalizować ryzyko powikłań związanych z niedożywieniem i wspiera procesy regeneracyjne organizmu.
Ćwiczenia fizyczne
Regularna aktywność fizyczna poprawia wydolność organizmu, co jest szczególnie istotne u pacjentów otyłych przygotowujących się do planowych operacji, takich jak endoprotezoplastyka, chirurgia bariatryczna czy rekonstrukcyjna. Dobrze dobrany program ćwiczeń wzmacnia mięśnie, poprawia funkcjonowanie układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, co przekłada się na lepszą tolerancję zabiegu.
Wsparcie psychologiczne
Lęk i stres związany z leczeniem operacyjnym lub onkologicznym mogą negatywnie wpływać na wyniki leczenia. Konsultacje psychologiczne pomagają pacjentowi zrozumieć istotę leczenia, redukują strach i poprawiają ogólne samopoczucie. Dobre przygotowanie psychiczne to nieodłączny element sukcesu terapii.
Za realizację procesu prehabilitacji odpowiada interdyscyplinarny Zespół Prehabilitacyjny, w skład którego wchodzą lekarze, dietetycy, fizjoterapeuci, psycholodzy i inni specjaliści. Ich zadaniem jest opracowanie indywidualnego planu działania dla każdego pacjenta. Koordynacja działań i współpraca specjalistów pozwalają na kompleksowe podejście do przygotowania pacjenta, co zwiększa skuteczność leczenia i minimalizuje ryzyko komplikacji.
Prehabilitacja to inwestycja w zdrowie pacjenta, która przynosi wymierne korzyści, jak: mniejsze ryzyko powikłań, dobre przygotowanie organizmu przed operacją znacząco redukuje ryzyko infekcji, powikłań kardiologicznych i innych problemów zdrowotnych. To także szybsza rekonwalescencja, poprawa jakości życia, a także kompleksowe podejście, obejmujące wsparcie fizyczne, żywieniowe i psychologiczne, przekłada się na lepsze samopoczucie i większą motywację do walki z chorobą.
Renata Bech
Fot. Zdjęcie ilustracyjne, wygenerowane przez AL
