Niepozorna, trudna do uchwycenia, potrafiąca latami ukrywać się za maską innych chorób, niszcząc zdrowie i życie pacjenta. Często bagatelizowana, mimo że nieleczona może prowadzić do nowotworów przełyku, gardła i jelita cienkiego. Chodzi o królową kamuflażu czyli celiakię. Na tą chorobę cierpi 380 tysięcy osób w Polsce, w tym 77 tysięcy dzieci oraz ponad 7 milionów Europejczyków. Najgorszym jest to, że aż 90–95% tych osób nie ma o tym pojęcia.
Często niejednoznaczne objawy „królowej kamuflażu” wskazują na wiele innych chorób, co utrudnia diagnozę. Choć znana jest medycynie od dwóch tysięcy lat i występuje częściej niż rak piersi czy płuca, to wciąż pozostaje w ich cieniu. 16 maja 2025 r. już po raz 20 obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Celiakii.
W 2025 roku ma on wyjątkowe znaczenie. Podczas kończącej się polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej do Parlamentu Europejskiego trafiła petycja pacjentów
z celiakią, wzywająca do zniesienia nierówności dotykających osoby na diecie bezglutenowej oraz poprawy warunków życia wszystkich Europejczyków dotkniętych tą chorobą.
Jak informuje Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej celiakia to przewlekła autoimmunologiczna ogólnoustrojowa choroba o podłożu genetycznym, w której wskutek spożywania glutenu – białka obecnego m.in. w pszenicy, życie i jęczmieniu dochodzi do nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego i w efekcie uszkodzenia kosmków jelita cienkiego.
– W celiakii w wyniku reakcji organizmu na gluten dochodzi do immunologicznego zniszczenia kosmków jelitowych odpowiedzialnych za wchłanianie i dochodzi do zaburzeń wchłaniania składników odżywczych i różnorodnych objawów klinicznych. Jedyną formą leczenia tej choroby jest ścisła, dożywotnia dieta bezglutenowa.
Objawy celiakii mogą być bardzo zróżnicowane, pozajelitowe i często niecharakterystyczne, takie jak m.in.: anemia, osteoporoza, niskorosłość, opóźnione dojrzewanie i problemy z płodnością, bóle stawów, chroniczne zmęczenie, niedobory witamin i składników mineralnych, owrzodzenia jamy ustnej, objawy neurologiczne (migrena, problemy z równowagą, mrowienie drętwienie lub ból dłoni lub stóp), depresyjność.
Od 20 lat Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej walczy o lepszy dostęp do diagnostyki, edukacji i bezpiecznej żywności bezglutenowej. Celiakia to nie chwilowa dieta, ale codzienne wyzwanie. Wbrew powszechnej opinii dieta bezglutenowa to nie dieta odchudzająca, fanaberia czy modny styl życia. Ścisła dieta bez glutenu do końca życia to aktualnie jedyna możliwa forma leczenia celiakii. Brak wiedzy społecznej na temat objawów i konsekwencji celiakii powoduje, że pacjenci będący na diecie bezglutenowej traktowani są jak osoby, które na swoją dietę zdecydowały się z wyboru. Źródło: Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej
Andrzej Koenig, ociemniały
Fot. Freepik
